24 stycznia 1915 roku doszło do bitwy morskiej pod Dogger Bank. Starcie pomiędzy brytyjską Grand Fleet a niemiecką Hochseeflotte zakończyło się taktycznym zwycięstwem Brytyjczyków.
W początkowym okresie I wojny światowej Morze Północne było areną intensywnych działań morskich, a brytyjska Royal Navy i niemiecka Hochseeflotte rywalizowały o dominację. Bitwa na Dogger Bank była odpowiedzią Brytyjczyków na niemieckie rajdy na brytyjskie wybrzeża, które miały na celu zdezorganizowanie przeciwnika i wywołanie paniki wśród ludności cywilnej. Niemieckie dowództwo zamierzało przeprowadzić kolejny rajd, ale ich plany zostały udaremnione dzięki brytyjskiemu wywiadowi, który przechwycił i rozszyfrował niemiecką korespondencję radiową.
Po rajdach na Scarborough, Hartlepool i Whitby w grudniu 1914 roku brytyjskie dowództwo podjęło kroki mające na celu wzmocnienie patroli w rejonie Dogger Bank. Niemiecki zespół pod dowództwem kontradmirała Franza von Hippera miał na celu zniszczenie brytyjskich sił lekkich oraz ochronę niemieckich interesów w rejonie ławicy rybnej. Brytyjczycy, posiadając przewagę wywiadowczą dzięki działalności Room 40 (komórka deszyfrażu wywiadu Admiralicji), byli świadomi niemieckich planów i przygotowali kontratak pod dowództwem wiceadmirała Davida Beatty’ego.
23 stycznia 1915 roku okręty należące do grupy kontradmirała Hippera opuściły kotwicowisko u ujścia rzeki Jade i skierowały się na Morze Północne. Były to trzy krążowniki liniowe 1. Grupy Rozpoznawczej: SMS „Seydlitz” jako okręt flagowy, SMS „Moltke” i SMS „Derfflinger”, krążownik pancerny SMS „Blücher” oraz cztery krążowniki lekkie należące do 2. Grupy Rozpoznawczej i 18 niszczycieli (w nomenklaturze niemieckiej torpedowców) osłony.
Tego samego dnia z Rosyth wypłynęły okręty brytyjskie pod dowództwem wiceadmirała Beatty’ego. Było to pięć krążowników liniowych z 1. (flagowy HMS „Lion”, HMS „Tiger” i HMS „Princess Royal”) i 2. Eskadry Krążowników Liniowych (HMS „New Zealand” i HMS „Indomitable”) oraz cztery krążowniki lekkie pod dowództwem komodora Williama Goodenougha. W drodze dołączyły do nich siły lekkie Harwich Force[w innych językach] dowodzone przez komodora Reginalda Tyrwhitta: trzy krążowniki lekkie i 35 niszczycieli. Ponadto w stronę niemieckiego wybrzeża zostały wysłane okręty podwodne komodora Rogera Keyesa.
Bitwa rozpoczęła się wcześnie rano 24 stycznia 1915 roku, gdy brytyjski HMS „Aurora” nawiązał kontakt wzrokowy z niemieckim SMS „Kolberg”. Niemcy, zaskoczeni obecnością przeważających sił brytyjskich, podjęli decyzję o odwrocie. Brytyjskie krążowniki liniowe, wykorzystując swoją większą prędkość, zbliżyły się do niemieckiego szyku. W trakcie pościgu doszło do pierwszego w historii starcia artyleryjskiego na tak dużą odległość przy znacznych prędkościach okrętów.
Brytyjczycy odnieśli pierwszy sukces, gdy pocisk wystrzelony przez HMS „Lion” trafił w SMS „Seydlitz”, wywołując eksplozję i znaczne uszkodzenia. Jednocześnie niemieckie jednostki skoncentrowały ostrzał na HMS „Lion”, który został poważnie uszkodzony i wyłączony z bitwy. Niemiecki krążownik pancerny SMS „Blücher”, będący najsłabszą jednostką w szyku Hippera, stał się głównym celem brytyjskich krążowników i ostatecznie został zatopiony. Uratowano jedynie 234 marynarzy, 792 zginęło wraz z okrętem.

Analiza strategiczna
Brytyjskie zwycięstwo wynikało w znacznej mierze z przewagi wywiadowczej oraz lepszych możliwości technicznych okrętów. Jednak nieprecyzyjna komunikacja w drugiej fazie bitwy uniemożliwiła Royal Navy zadanie większych strat niemieckiej Hochseeflotte. Przykładem tego było nieporozumienie w kwestii podziału celów, co pozwoliło SMS „Moltke” prowadzić skuteczny ogień i osłaniać odwrót pozostałych jednostek niemieckich.
Po stronie niemieckiej na uwagę zasługuje zręczne dowodzenie kontradmirała Hippera, który pomimo niekorzystnej sytuacji zdołał uratować większość swoich okrętów. Niemniej, włączenie do zespołu wolniejszego SMS „Blücher” oraz brak wsparcia ze strony głównych sił Hochseeflotte wpłynęły negatywnie na wynik starcia.
Bitwa na Dogger Bank miała istotne skutki dla obu stron. Po stronie brytyjskiej sukces umocnił morale załóg i opinie publicznej, ale Admiralicja wyciągnęła wnioski z niedociągnięć w dowodzeniu, czego efektem były zmiany kadrowe. Niemiecka Hochseeflotte przeszła na bardziej defensywną strategię, unikając bezpośrednich starć z Royal Navy i koncentrując się na działaniach U-Bootów. Zmiana na stanowisku dowódcy niemieckiej floty (stanowisko stracił admirał Gustav Heinrich Ernst Friedrich von Ingenohl) oraz przyjęcie nowych priorytetów operacyjnych były bezpośrednim rezultatem starcia.
Ponadto bitwa uwidoczniła znaczenie wywiadu, precyzyjnej komunikacji oraz nowoczesnych technologii w prowadzeniu działań morskich. Choć brytyjskie zwycięstwo miało ograniczony wpływ strategiczny, było kluczowym krokiem w procesie ograniczania niemieckiej aktywności na Morzu Północnym.
Zdjęcie główne: Kartka pocztowa autorswa Willego Stowera przedstawiająca HMS Lion pod ostrzałem w czasie bitwy pod Dogger Bank | Źródło: domena publiczna (Wikimedia Commons)