Pod koniec sierpnia 2024 r. Polskie Siły Powietrzne otrzymały pierwszy myśliwiec stealth piątej generacji F-35 Husarz. Samolot pozostaje jednak w USA w celach szkoleniowych. Może minąć kilka lat, zanim pierwsza operacyjna eskadra wielozadaniowych samolotów produkowanych przez Lockheed Martin wejdzie do służby w Polsce. W tym czasie Warszawa kontynuuje poszukiwania opcji wymiany starzejących się samolotów MiG-29 radzieckiej konstrukcji. W wyścigu o nowy myśliwiec liczą się dwie maszyny – F-15EX oraz Eurofighter Typhoon.
Ministerstwo Obrony Narodowej, dostrzegając potrzebę modernizacji floty, poszukuje godnego następcy do prowadzenia walk powietrznych na średnich i krótkich dystansach. Nowy myśliwiec przewagi powietrznej ma za zadanie obronę polskiej przestrzeni powietrznej poprzez przechwytywanie i niszczenie wrogich maszyn oraz zapewnienie osłony powietrznej własnym siłom. Dodatkowo powinien mieć zdolność do atakowania celów naziemnych przeciwnika.
Odpowiedzi na potrzeby polskich sił powietrznych nie trzeba było długo czekać. Jesienią 2023 r. amerykański koncern Boeing zaoferował Polsce myśliwiec F-15EX – najnowszą wersję Strike Eagle’a. Wiosną 2024 r. do rywalizacji dołączył europejski koncern Eurofighter Jagdflugzeug GmbH ze swoim myśliwcem Eurofighter Typhoon.
Trwające negocjacje dotyczące zakupu 32 nowych myśliwców dla dwóch eskadr są szeroko komentowane przez ekspertów zajmujących się przemysłem zbrojeniowym i wojskiem. Samoloty te stanowiłyby już czwarty typ odrzutowca bojowego w Siłach Powietrznych, obok F-16C/D, F-35A i FA-50, co rodziłoby wyzwania logistyczne związane z utrzymaniem różnorodnej floty.
>>> Czytaj także: Walka powietrzna nad Banja Luką – pierwsze bojowe wykorzystanie jednostek NATO <<<
W kontekście ostatnich wydarzeń można zauważyć, że amerykański F-15EX wysuwa się na prowadzenie w rywalizacji o polski kontrakt. Na XXXII Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego (MSPO) w Kielcach Boeing podpisał porozumienia z Wojskowymi Zakładami Lotniczymi nr 2 oraz Wojskowym Centralnym Biurem Konstrukcyjno-Technologicznym, należącymi do Polskiej Grupy Zbrojeniowej.
Jednym z głównych elementów porozumienia jest analiza możliwości przeprowadzania przeglądów i obsługi technicznej F-15EX w Polsce. Współpraca obejmuje również konserwację, naprawy i remonty podzespołów samolotu. Równocześnie, porozumienie z WCBKT zakłada analizę możliwości współpracy związanej z produkcją w Polsce sprzętu wsparcia naziemnego. Boeing rozważa również zaangażowanie swoich nowo powstałych polskich biur inżynieryjnych oraz rodzimych firm w projektowanie i produkcję wybranych komponentów dla F-15EX.
F-15EX, choć formalnie klasyfikowany jako myśliwiec przewagi powietrznej, dzięki dużemu udźwigowi przekraczającemu 14 ton i zdolności do atakowania celów naziemnych, jest w praktyce myśliwcem wielozadaniowym. Maszyna może przenosić do 12 pocisków powietrze-powietrze, a w wariancie uderzeniowym – nawet do 15 ton uzbrojenia. W przypadku pocisków manewrujących JASSM, F-15EX może przenosić od trzech do potencjalnie pięciu egzemplarzy.
Chociaż F-15EX nie posiada cech stealth. Jednakże trudno wykrywalność oraz zdolności walki radioelektronicznej mogą być realizowane za pomocą dodatkowych modułów, takich jak system EPAWSS.
>>> Czytaj także: „The Package Q Airstrike” – największa misja operacyjna F-16 <<<
Obecnie dwa F-15EX uzyskały wstępną gotowość operacyjną w amerykańskich siłach powietrznych, a w lipcu 2024 r. zostały przydzielone do 142. Skrzydła Powietrznej Gwardii Narodowej, gdzie zastępują F-15C. W sumie do 142. Skrzydła trafi 18 samolotów F-15EX, jako część planu wyposażenia USAF w niemal 100 takich maszyn. Międzynarodowe zainteresowanie tym modelem wyraziły m.in. Indonezja, która w 2023 r. podpisała porozumienie na zakup 24 maszyn, oraz Izrael, który w połowie 2024 r. zgłosił chęć zakupu aż 50 myśliwców F-15EX.