Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 roku w Szczerzcu pod Lwowem, w rodzinie Polaków o chorwackich korzeniach. Gdy rozpoczęła się II wojna światowa dowodził prototypową bo zmotoryzowaną 10. Brygadą Kawalerii. Następnie po przedostaniu się do Paryża odtworzył swoją brygadę i walczył w obronie Francji, by po jej klęsce ewakuować się do Anglii i utworzyć pierwszą prawdziwą jednostkę pancerną – 1. Dywizję Pancerną, którą następnie poprowadził do zwycięstwa od Normandii poprzez Falaise, Chambois, Bredę, Gandawę aż do Wilhelmshaven w Niemczech.
W 1910 roku Stanisław Maczek ukończył gimnazjum w Drohobyczu, po czym przeprowadził się z rodziną do Lwowa. Rozpoczął tam studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie zgłębiał filozofię pod kierunkiem prof. Kazimierza Twardowskiego oraz filologię polską u prof. Wilhelma Bruchnalskiego i Józefa Kallenbacha. Już w okresie akademickim zaangażował się w działalność patriotyczną i podjął przeszkolenie wojskowe w Związku Strzeleckim, przyjmując pseudonim „Rozłucki”. Plan służby w Legionach Piłsudskiego pokrzyżowało mu jednak powołanie do armii austro-węgierskiej.
Kariera wojskowa Maczka rozpoczęła się na froncie włoskim, gdzie jako oficer rezerwy walczył w bitwach nad rzeką Isonzo. Po rozpadzie Austro-Węgier zgłosił się do polskich władz wojskowych w Krakowie. Jako porucznik dowodził kompanią strzelców krośnieńskich, z którą uczestniczył w odsieczy Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. Dowodząc Lotną Kompanią w 4. Dywizji Piechoty, zyskał reputację utalentowanego stratega. Dzięki dużej mobilności jednostki i skutecznemu wykorzystaniu siły ognia zdobył m.in. Drohobycz, Borysław oraz Stanisławów.
Po zakończeniu walk polsko-ukraińskich, zimą 1919/1920 roku, Maczek został przeniesiony do sztabu Frontu Wołyńskiego, gdzie pełnił funkcje zastępcy szefa oddziału operacyjnego oraz oficera ds. specjalnych. Pod koniec wojny polsko-bolszewickiej objął dowództwo batalionu szturmowego przy 1. Dywizji Jazdy.
Po wojnie polsko-bolszewickiej Maczek kontynuował służbę wojskową, awansując na kolejne stanowiska. W stopniu kapitana został oficerem sztabu 5. Dywizji Piechoty, a następnie dowódcą 26. Pułku Piechoty we Lwowie. W 1923 roku ukończył roczny kurs w Wyższej Szkole Wojennej, co otworzyło mu drogę do objęcia ważnych funkcji sztabowych. W 1924 roku, jako podpułkownik, został szefem Ekspozytury Oddziału II Sztabu Głównego we Lwowie, a w grudniu tego samego roku awansował na pułkownika.
W kolejnych latach zdobywał doświadczenie jako dowódca 81. Pułku Piechoty oraz piechoty dywizyjnej 7. Dywizji Piechoty w Częstochowie. Jego zdolności dowódcze i zaangażowanie w służbę wojskową czyniły go jednym z najważniejszych oficerów Wojska Polskiego tamtego okresu.
31 października 1938 roku, z rozkazu Ministra Spraw Wojskowych, Stanisław Maczek objął dowództwo 10. Brygady Kawalerii – pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej. Choć jej tradycje wywodziły się z kawalerii, faktycznie była to brygada pancerno-motorowa, choć z ograniczonymi zasobami – dysponowała zaledwie 42 lekkimi czołgami. Pod dowództwem pułkownika Maczka brygada szybko zdobyła uznanie, stając się chlubą polskiej armii dzięki doskonałemu wyszkoleniu i wzorowej dyscyplinie.
Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku 10. Brygada Kawalerii odegrała kluczową rolę w walkach na południu Polski. Osłaniając flankę Armii „Kraków”, stawiła czoło XXIII Korpusowi Pancernemu Niemców, który dysponował ponad 400 czołgami. Brygada rozpoczęła działania bojowe 1 września w Beskidzie Wyspowym pod Wysoką, prowadząc walki w ciągłym odwrocie. Mimo trudnych warunków i przewagi wroga, wycofała się w sposób zorganizowany aż pod Lwów, gdzie 16–17 września stoczyła ostatnią bitwę pod Zboiskami. Po sowieckiej agresji 19 września przekroczyła granicę Węgier w przełęczy tatarskiej. Była jedną z nielicznych polskich jednostek, które opuściły kraj w zwartym szyku, z zachowanym sprzętem.
>>> Czytaj także: Bitwa pod Zboiskami – ostatnie zwycięstwo „czarnych diabłów” płk. Maczka <<<
Za zasługi podczas kampanii Stanisław Maczek 5 listopada 1939 roku został awansowany na generała brygady. Wielu oficerów brygady, dzięki pomysłowości oraz życzliwej bierności władz węgierskich, zdołało uciec z internowania i przedostać się do Francji. Sam generał Maczek dotarł do Paryża 21 października 1939 roku.
Wkrótce otrzymał zadanie odtworzenia 10. Brygady Kawalerii Pancernej w Coëtquidan. Mimo trudności stwarzanych przez francuskie władze wojskowe, udało mu się sformować część jednostki, która weszła do walki w czerwcu 1940 roku. Podczas działań w Szampanii brygada wspierała francuskie dywizje piechoty, m.in. w bitwach odwrotowych pod Champaubert-Mongivroux oraz w rejonie bagien Saint-Gond. Ostatecznie, wobec okrążenia przez siły niemieckie i braku szans na wyrwanie się z kotła, generał Maczek nakazał zniszczenie sprzętu i rozwiązał jednostkę 18 czerwca 1940 roku. Sam wraz z pół tysiącem żołnierzy przedostał się do Marsylii, skąd przez Afrykę i Gibraltar dotarł do Wielkiej Brytanii.
21 września 1940 roku generał Maczek przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie przystąpił do odtworzenia 10. Brygady Kawalerii Pancernej. W 1942 roku jednostka została przekształcona w 1. Dywizję Pancerną. Była to nowoczesna formacja, która w 1943 roku osiągnęła niemal pełną gotowość bojową. Dywizja została dostosowana do brytyjskich standardów organizacyjnych, a w jej skład weszły m.in.:
– Brygada Kawalerii Pancernej (z pułkami pancernymi i dragonów),
– Brygada Strzelców (bataliony strzelców podhalańskich, brabanckich i flandryjskich),
– artyleria dywizyjna (w tym pułki motorowe, przeciwpancerne i przeciwlotnicze),
– pułk rozpoznawczy, batalion saperów oraz jednostki wsparcia.
Dywizja liczyła 15 210 żołnierzy, w tym 885 oficerów, i dysponowała 473 działami oraz 4431 pojazdami, w tym 381 czołgami – głównie amerykańskimi Shermanami, brytyjskimi Cromwellami oraz lekkimi Stuartami. Była to najpotężniejsza polska jednostka taktyczna wojsk szybkich, jaka wzięła udział w II wojnie światowej. Pod dowództwem generała Maczka dywizja zyskała opinię formacji doskonale wyszkolonej, skutecznej i nowoczesnej, stanowiąc ważny element alianckich sił zbrojnych.
Polska 1. Dywizja Pancerna rozpoczęła swój szlak bojowy w końcowej fazie bitwy o Normandię, wchodząc w skład 2. Korpusu 1. Armii Kanadyjskiej. Chrztem bojowym formacji dowodzonej przez generała Stanisława Maczka była bitwa pod Falaise. Kluczową rolę odegrała tam obrona wzgórza 262, znanego jako „Maczuga” lub Mont Ormel. Dzięki zaciętej obronie Polakom udało się zablokować drogę odwrotu niemieckiej 7. Armii, choć część jej sił zdołała wyrwać się z okrążenia, tracąc przy tym znaczną część sprzętu. Polacy wzięli do niewoli 3576 jeńców.
Po bitwie dywizja rozpoczęła pościg za wycofującymi się Niemcami. W ciągu dziewięciu dni przemierzyła 400 kilometrów, zdobywając kolejne miasta i staczając liczne potyczki. Generał Maczek poprowadził swoje oddziały przez Belgię i Holandię, wyzwalając m.in. Ypres, Gandawę i Passchendale. Szczególnym osiągnięciem było wyzwolenie Bredy w wyniku precyzyjnie przeprowadzonego manewru oskrzydlającego, który pozwolił uniknąć strat wśród ludności cywilnej.
>>> Czytaj także: 29 października 1944 r. polska 1. Dywizja Pancerna wyzwoliła Bredę <<<
W uznaniu jego zasług generał Maczek został odznaczony Komandorią Krzyża Legii Honorowej pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu 26 marca 1945 roku. Kilka tygodni później, 4 maja, 1. Dywizja Pancerna dotarła do Wilhelmshaven, gdzie generał przyjął kapitulację twierdzy, bazy Kriegsmarine oraz sił lądowych – resztek dziesięciu dywizji piechoty oraz ośmiu pułków artylerii. 1 czerwca 1945 roku Stanisław Maczek awansował na generała dywizji.
19 maja 1945 roku w niemieckim miasteczku Haren, zdobytym wcześniej przez 1. Dywizję Pancerną, generał Maczek na wniosek II Korpusu Kanadyjskiego zorganizował tymczasowe miejsce schronienia dla polskich jeńców i żołnierzy. Miasteczko, w którym zamieszkało około 5000 Polaków, w tym 1728 kobiet, początkowo nazwano Lwowem, jednak później przemianowano je na Maczków, na cześć generała.
Po zakończeniu wojny generał Stanisław Maczek nie zdecydował się na powrót do komunistycznej Polski, przewidując represje ze strony nowych władz. Decyzja ta pociągnęła za sobą pozbawienie go obywatelstwa polskiego przez reżim komunistyczny. Generał osiedlił się w Edynburgu w Szkocji. Z powodu krótkiego okresu służby w brytyjskiej armii nie przysługiwała mu emerytura wojskowa, a brak wsparcia ze strony polskiego rządu zmusił go do pracy zarobkowej. W podeszłym wieku pracował jako barman w hotelu „Learmouth”. Mimo trudnych warunków zachowywał optymizm i życzliwość, stając się dla wielu symbolem hartu ducha.
>>> Czytaj także: Zatrzymać niemiecką dywizję. Natarcie ułanów pod Kasiną Wielką <<<
Generał Maczek cieszył się szacunkiem wśród swoich żołnierzy i międzynarodowego społeczeństwa. Holendrzy, wdzięczni za wyzwolenie Bredy, nadali mu honorowe obywatelstwo. Brytyjczycy uhonorowali go Orderem Łaźni i Distinguished Service Order, a Francuzi Komandorią Legii Honorowej. W 80. rocznicę jego urodzin holenderski książę Bernard złożył mu wizytę, przywożąc Brabancką Orkiestrę Symfoniczną jako wyraz uznania.
11 listopada 1990 roku prezydent RP na uchodźstwie awansował generała Maczka do stopnia generała broni. W 1994 roku otrzymał najwyższe polskie odznaczenie – Order Orła Białego. Zmarł 11 grudnia 1994 roku w wieku 102 lat w Edynburgu. Zgodnie z jego wolą został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie, wśród swoich żołnierzy.