27 maja 1942 roku w Pradze doszło do jednej z najgłośniejszych akcji zbrojnych podczas II wojny światowej. Tego dnia dwaj spadochroniarze Jozef Gabčík i Jan Kubiš, działając na rozkaz emigracyjnego rządu Czechosłowacji, dokonali zamachu na protektora Czech i Moraw, jednego z najbardziej bezwzględnych funkcjonariuszy III Rzeszy – Reinharda Heydricha. Akcja została przeprowadzona w ramach operacji o kryptonimie „Anthropoid”.

Gabčík i Kubiš byli specjalnie przeszkolonymi spadochroniarzami. Szkolili się w ośrodkach Special Operations Executive (SOE) w Szkocji, gdzie nabyli umiejętności niezbędne do przeprowadzenia zamachu. Celem było zabicie Heydricha na ulicach Pragi.

W dniu zamachu, gdy nieopancerzony, odkryty samochód Heydricha jechał przez dzielnicę Libeń, Gabčík próbował oddać strzały z pistoletu maszynowego Sten. Jednak broń zawiodła – zacięła się w kluczowym momencie. Wtedy do akcji wkroczył Jan Kubiš, rzucając granat, który eksplodował przy tylnym kole pojazdu, poważnie raniąc Heydricha. W tym samym czasie Heydrich i Kubiš zaczęli strzelać do siebie nawzajem. Heydrich w ferworze walki z początku nie zauważył, że jest ciężko ranny (pęknięcie śledziony, uszkodzenie lewego płuca, przepony i ogona trzustki). Wkrótce jednak utracił siły, a Kubiš zbiegł.

Choć bezpośrednio po zamachu Heydrich przeżył i został przewieziony do szpitala, osiem dni później zmarł wskutek powikłań pooperacyjnych i sepsy. Był najwyższym rangą niemieckim funkcjonariuszem zabitym w zamachu podczas II wojny światowej. Jego pogrzeb stał się największą uroczystością żałobną w dziejach III Rzeszy.

Niemieckie represje po zamachu były brutalne. Ponad trzy tysiące osób zostało aresztowanych, 1327 skazano na śmierć, a kilka tysięcy innych wysłano do obozów koncentracyjnych. W wyniku śledztwa Gestapo błędnie powiązało sprawców zamachu z wsią Lidice. W odwecie Niemcy wymordowali większość mieszkańców, a samą wieś zrównali z ziemią. Lidice stały się międzynarodowym symbolem brutalności nazistowskich okupantów i oporu przeciwko nim.

Po zamachu Gabčík, Kubiš i kilku innych spadochroniarzy ukrywali się w prawosławnym soborze Świętych Cyryla i Metodego w Pradze. Jednak w wyniku zdrady ich kryjówka została odkryta. 18 czerwca 1942 roku oddziały SS przypuściły szturm na świątynię. Po heroicznej walce zamachowcy zginęli, broniąc się do ostatniego naboju. Kubiš zmarł w wyniku odniesionych ran w sanitarce wiozącej go do szpitala.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W górę