Źródło: Library of Congress, Matson Collection (domena publiczna)

Dnia 22 maja 1964 roku w Casablance zmarł generał Wojska Polskiego Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Twórca i dowódca podziemnej organizacji wojskowej – Służby Zwycięstwu Polski, która była pierwszą organizacją konspiracyjną w okupowanej Polsce podczas II wojny światowej. Później oficer Armii Polskiej na Wschodzie oraz dowódca formowanego na Bliskim Wschodzie III Korpusu Polski.

Michał Tokarzewski-Karaszewicz urodził się 5 stycznia 1893 roku we Lwowie. Swoją przygodę z wojskiem rozpoczął w 1910 roku, gdy przystąpił do Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckiego. W 1913 roku ukończył kurs oficerski i został odznaczony przez komendanta Związku Strzeleckiego Józefa Piłsudskiego elitarną odznaką – tzw. „Parasolem”. W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, gdzie walczył aż do kryzysu przysięgowego w lipcu 1917 roku.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do nowotworzonego Wojska Polskiego i w stopniu podpułkownika dowodził 5. pułkiem piechoty Legionów. Był dowódcą oddziałów idących z odsieczą do Lwowa. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, w kwietniu 1919 roku, stojąc na czele brygady uczestniczył w operacji wileńskiej. Następnie brał udział w działaniach na froncie litewsko-białoruskim. W 1924 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Tym samym stal się najmłodszym generałem II Rzeczpospolitej.

XIV Zjazd Legionistów w Krakowie w 1937 r. Widoczni m.in. premier gen. Felicjan Sławoj Składkowski (w pierwszym rzędzie 2. z lewej), dowódca Okręgu Korpusu VIII gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, dowódca Okręgu Korpusu III (Grodno) gen. Józef Olszyna-Wilczyński. | Źródło: NAC, sygn. 1-P-1611-33 (domena publiczna)
XIV Zjazd Legionistów w Krakowie w 1937 r. Widoczni m.in. premier gen. Felicjan Sławoj Składkowski (w pierwszym rzędzie 2. z lewej), dowódca Okręgu Korpusu VIII gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, dowódca Okręgu Korpusu III (Grodno) gen. Józef Olszyna-Wilczyński. | Źródło: NAC, sygn. 1-P-1611-33 (domena publiczna)

We wrześniu 1939 roku gen. M. Tokarzewski-Karaszewicz dowodził Grupą Operacyjną wchodzącą w skład Armii „Pomorze”. Po przedarciu się do oblężonej Warszawy, w przeddzień kapitulacji, utworzył organizację Służba Zwycięstwu Polski – pierwszą organizację konspiracyjno-niepodległościową w kraju, przemianowaną później w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w Armię Krajową.

Po aresztowaniu przez NKWD na początku 1940 r. Tokarzewski-Karaszewicz został zesłany do łagru w okolicach Archangielska. Po wyjściu na wolność, na mocy układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 roku objął dowództwo 6. Dywizji Piechoty „Lwów” w Armii Polskiej organizowanej przez gen. Władysława Andersa w Związku Sowieckim. Od marca 1943 do grudnia 1944 roku był zastępcą dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie.

Po demobilizacji w 1947 roku pozostał w Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie. Brał czynny udział w życiu polskiej emigracji, aktywnie działając na rzecz polskich kombatantów. Był m.in. członkiem Głównej Komisji Skarbu Narodowego RP na Uchodźstwie. W 1954 roku został mianowany przez prezydenta Augusta Zaleskiego Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych i Ministrem Obrony Narodowej.

Generałowie: Michał Tokarzewski-Karaszewicz, Władysław Anders, Mieczysław Boruta-Spiechowicz (pierwszy rząd, od lewej), Zygmunt Bohusz-Szyszko, płk Leopold Okulicki (drugi rząd). Polskie Siły Zbrojne w ZSRR 1942 | Źródło: domena publiczna (Wikimedia Commons)
Generałowie: Michał Tokarzewski-Karaszewicz, Władysław Anders, Mieczysław Boruta-Spiechowicz (pierwszy rząd, od lewej), Zygmunt Bohusz-Szyszko, płk Leopold Okulicki (drugi rząd). Polskie Siły Zbrojne w ZSRR 1942 | Źródło: domena publiczna (Wikimedia Commons)

Generał Tokarzewski-Karaszewicz zmarł w Casablance. Pierwotnie został pochowany na cmentarzu Brompton w Londynie, skąd we wrześniu 1992 roku ekshumowano jego prochy i przeniesiono na cmentarz Powązkowski w Warszawie, gdzie spoczął przy pomniku Gloria Victis.

Michał Tokarzewski-Karaszewicz odznaczony był m.in.: Orderem Virtuti Militari kl. II i V, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Polonia Restituta kl. III i IV, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back To Top