21 marca 1809 roku książę Józef Poniatowski został mianowany Naczelnym Wodzem Armii Księstwa Warszawskiego. Akt ten stał się symbolem odrodzenia sił zbrojnych Polski po latach rozbiorów.
Książę Józef Poniatowski, siostrzeniec ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego urodził się 7 maja 1763 roku. Doświadczenie wojskowe zdobył służąc w armii austriackiej, gdzie w 1780 roku został porucznikiem, a w 1788 doszedł do stopnia pułkownika i został adiutantem cesarza Józefa II. Chociaż kariera w armii cesarskiej zapowiadała się całkiem obiecująco, Poniatowski zgodził się na propozycję polskiego króla i sejmu do wstąpienia do służby w wojsku polskim. Otrzymał stopień generał-majora i brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej z 1792 roku. Później wziął również udział w insurekcji kościuszkowskiej. Po jego upadku wyjechał do Wiednia.
Po utworzeniu przez Napoleona Księstwa Warszawskiego w 1807 roku objął stanowisko ministra wojny i z zaangażowaniem przystąpił do organizacji armii, która miała stać się fundamentem obrony nowego państwa. Poniatowski podjął się ambitnego zadania modernizacji wojska, wprowadzając nowoczesne struktury organizacyjne oraz szkolenie wzorowane na armii francuskiej. Jego wysiłki doprowadziły do stworzenia silnej i zdyscyplinowanej armii, gotowej do obrony Księstwa przed potencjalnymi zagrożeniami, szczególnie ze strony Austrii i Rosji.
Już w kilka tygodni po objęciu funkcji Naczelnego Wodza Poniatowski musiał stanąć przed wielkim wyzwaniem. W kwietniu 1809 roku Austria zaatakowała Księstwo Warszawskie, licząc na osłabienie napoleońskich sojuszników. Poniatowski, mimo liczebnej przewagi przeciwnika, poprowadził skuteczną kampanię obronną, odnosząc zwycięstwo w bitwie pod Raszynem. Następnie podjął śmiałą decyzję o ofensywie na Galicję. 14 maja zdobyty został Lublin, 18 maja Sandomierz z jego jedynym w tym rejonie głównym mostem przez Wisłę, 20 maja nocnym atakiem opanowana została forteca w Zamościu, a 27 maja zajęty został Lwów. W ten sposób doprowadził do załamania się ofensywy armii austriackiej i opuszczenia przez nią Warszawy. Ponadto przyczynił się do powiększenia terytorium Księstwa Warszawskiego.
Mianowanie księcia Józefa Poniatowskiego na stanowisko Naczelnego Wodza miało znaczenie dla podtrzymania nadziei na odzyskanie pełnej niepodległości. Po klęsce wyprawy Napoleona na wschód nie skorzystał z namów do porzucenia cesarza Francuzów i przyłączenia się do Rosji. Zginął w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku. Jego dowodzenie i poświęcenie w służbie Polski pozwoliło mu przejść do historii jako jeden z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych.