2 grudnia 1805 roku rozegrała się bitwa pod Austerlitz, znana w historiografii również jako Bitwa Trzech Cesarzy. Była to jedna z najważniejszych starć w historii wojen napoleońskich, która nie tylko potwierdziła militarny geniusz Napoleona Bonaparte, ale także znacząco zmieniła układ sił w Europie, kończąc jeden z etapów wojny III koalicji przeciwko Francji.
Po zwycięstwie pod Ulm i zdobyciu Wiednia, Napoleon postanowił skoncentrować swoje siły na ostatecznej konfrontacji z armią III koalicji, której głównymi siłami były wojska rosyjskie i austriackie. Armia cesarza Franciszka i cara Aleksandra liczyła ponad 90 000 żołnierzy, a Napoleon mógł liczyć na około 75 000. Sprzymierzeni byli przekonani o swojej przewadze liczebnej i zdecydowali się na ofensywę, mając nadzieję na okrążenie i zniszczenie francuskiej armii.
Plan koalicji zakładał atak w pięciu kolumnach, które miały rozerwać linie francuskie i rozbić ich obronę. Niestety, atak okazał się nieskoordynowany, co dawało Napoleonowi przestrzeń do wykorzystania jego strategicznej przewagi. Albowiem Napoleon doskonale rozumiał, że kluczem do zwycięstwa jest rozbicie słabszych ogniw wroga. Zauważył, że sprzymierzeni skupili swoje siły na prawym skrzydle, co dało mu szansę na rozdzielenie armii przeciwnika. Po przełamaniu centrum, francuskie siły zaatakowały w kierunku Wzgórza Prackiego, które stanowiło punkt oporu armii sprzymierzonych. Szybki atak marszałka Soult’a na to strategiczne wzniesienie przełamał obronę wroga, rozbijając jego centrum i zmuszając przeciwnika do odwrotu.
Jednym z kluczowych momentów bitwy było również powstrzymanie kontrataku kawalerii rosyjskiej, dowodzonej przez księcia Konstantego. Choć próba ta miała na celu odwrócenie losów bitwy, francuska kawaleria, w tym jednostki Starej Gwardii, zadała zdecydowany cios, rozbijając rosyjski atak i pogrążając morale wojsk sprzymierzonych.
Bitwa zakończyła się całkowitym zwycięstwem Napoleona. Wojska koalicji, które liczyły na okrążenie i zniszczenie armii francuskiej, zostały zmuszone do ucieczki. Straty wśród sprzymierzonych były ogromne – ponad 16 000 poległych i ponad 12 000 wziętych do niewoli. Dodatkowo, wielu żołnierzy zginęło podczas ucieczki, tonąc w pobliskich stawach, które zostały zniszczone przez ogień francuskiej artylerii.
Dwa dni po bitwie, 4 grudnia 1805 roku, Napoleon spotkał się z cesarzem Franciszkiem I w celu omówienia warunków rozejmu. 27 grudnia podpisano traktat pokojowy w Preszburgu, który formalnie zakończył działania wojenne III koalicji. Zwycięstwo pod Austerlitz położyło kres wszelkim ambicjom sprzymierzonych, a Napoleon umocnił swoją pozycję jako najpotężniejszy władca Europy.
Bitwa pod Austerlitz jest uznawana za jedno z najwspanialszych osiągnięć Napoleona jako wodza. Dzięki temu zwycięstwu Napoleon nie tylko zadał decydujący cios w III koalicji, ale także zyskał międzynarodowe uznanie, umacniając swoją pozycję jako jednego z największych dowódców w historii. Jednak bitwa ta miała także długofalowe konsekwencje. W wyniku porażki Austriacy i Rosjanie zostali zmuszeni do podpisania traktatu pokojowego, który zmienił układ sił w Europie na długie lata. Zwycięstwo pod Austerlitz pokazało również, jak ważna jest synchronizacja działań wojskowych i wykorzystanie słabości przeciwnika, co stało się kluczową lekcją w historii wojskowości.
Bitwa pod Austerlitz to nie tylko spektakularne zwycięstwo wojskowe, ale również symbol geniuszu strategicznego Napoleona, który potrafił wykorzystać każdą okazję, by zniszczyć wroga, niezależnie od liczebnej przewagi przeciwnika.