17 września 1939 roku o godzinie 4:00 rano wojska sowieckie Frontu Białoruskiego i Ukraińskiego, liczące około miliona żołnierzy, przekroczyły wschodnie granice Polski, łamiąc tym samym postanowienia paktu o nieagresji podpisanego w 1932 roku. Działania te stanowiły realizację tajnych ustaleń paktu Ribbentrop-Mołotow, którego celem było rozbicie terytorium Polski i wymazanie jej z mapy Europy.
Agresja ZSRR miała decydujący wpływ na dalsze losy polskiej obrony w czasie wojny obronnej z 1939 roku. Na wschodniej granicy wojska Korpusu Ochrony Pogranicza stawiały opór, jednak ze względu na równoczesny atak z obu stron (zarówno niemieckiego Wehrmachtu, jak i Armii Czerwonej), Polska znalazła się w sytuacji bez wyjścia. Niektórzy historycy uważają, że gdyby nie sowiecka inwazja, istniała szansa na przedłużenie walk, co mogłoby mieć wpływ na przebieg kampanii wrześniowej. W wyniku agresji Polacy utracili dostęp do części rezerw osobowych i sprzętowych, które mogły zostać wykorzystane w dalszych walkach na zachodnim froncie.
Na zajętych przez ZSRR terenach Polski rozpoczął się okres terroru i represji wobec ludności cywilnej. Agresji towarzyszyły liczne zbrodnie wojenne popełniane na żołnierzach polskich i ludności polskiej. Postępujące za oddziałami wojska, grupy NKWD od razu przystąpiły do aresztowań zapoczątkowując tym fale terroru. Jego przejawem była podjęta wiosną 1940 r. przez Biuro Polityczne CK WKP(b) decyzja o wymordowaniu przebywających w obozach, polskich oficerów i funkcjonariuszy Policji. Aresztowania, wywózki, deportacje objęły setki tysięcy mieszkańców ziem okupowanych, które w październiku 1939 r. po bezprawnym referendum włączono w skład ZSRS. Zajęte obszary, o łącznej powierzchni ponad 200 tysięcy kilometrów kwadratowych, zamieszkane były przez około 13 milionów ludzi.