15 maja 1807 roku na polach między Szczawienkiem a Strugą, niedaleko Wałbrzycha, rozegrała się bitwa, która zakończyła się pierwszym zwycięstwem ułanów Legii Polsko-Włoskiej nad wojskami pruskimi na Śląsku.
Tego dnia 280 polskich ułanów z Legii Polsko-Włoskiej, formacji walczącej u boku Napoleona, stanęło naprzeciw znacznie liczniejszego przeciwnika. Prusacy pod dowództwem majora Losthina dysponowali siłą około 1100–1200 piechurów, wspartych szwadronami huzarów, dragonów i bośniaków (po 80 żołnierzy w każdym) oraz czterema działami.
>>> Czytaj także: 6 kwietnia 1807 r. rozpoczęto formowanie Legii polsko-włoskiej <<<
Polacy, dowodzeni przez doświadczonych oficerów, przypuścili śmiałą szarżę kawaleryjską. Uderzenie było na tyle skuteczne, że pruska kawaleria została całkowicie rozbita, a piechota zmuszona do odwrotu. Efektem bitwy było wzięcie do niewoli około 800 pruskich żołnierzy. Jeńcy zostali następnie doprowadzeni do Wrocławia, przed oblicze Hieronima Bonapartego, brata Napoleona i dowódcy wojsk okupacyjnych w regionie. Za swoje męstwo polscy ułani zostali odznaczeni wysokimi francuskimi odznaczeniami wojskowymi.
Bitwa pod Strugą była nie tylko zwycięstwem militarnym, ale także kolejnym symbolicznym triumfem polskiego oręża w trudnym okresie zaborów. Wydarzenie to znalazło odzwierciedlenie w literaturze – bitwę pod Strugą opisał Stefan Żeromski w powieści Popioły, przedstawiając dynamiczną i zwycięską szarżę ułanów: „Ruszą w Prusactwo z kopyta, po polsku, co duchu w szkapach. Lancami psubratów — durch. W mig wywrócone i w puch rozbite zostały szwadrony huzarów tabaczkowych i pięknych dragonów błękitnych z różowymi wyłogami i bośniaków z lancami.”
Dziś bitwa pod Strugą jest żywa w lokalnej pamięci. Od 2017 roku, w okolicach 15 maja, w Strudze odbywają się rekonstrukcje historyczne, podczas których odtwarzane są wydarzenia sprzed ponad dwóch wieków. Bitwę upamiętnia także pomnik w Parku Ułanów Nadwiślańskich, który znajduje się na Szlaku Ułanów Legii Nadwiślańskiej.