W okolicach Tomaszowa Lubelskiego odnaleziono płat sztandaru 4. Pułku Strzelców Podhalańskich wraz z szarfami. Ponadto w miejscu ukrycia znajdował sie również proporzec mistrzowski. Informację o znalezisku przekazało Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie.
Z ziemi wydobyto trzy bezcenne pamiątki: proporzec mistrzowski 21 Dywizji Piechoty Górskiej, szarfy ze sztandaru 4 Pułku Strzelców Podhalańskich oraz sam płat sztandaru. Choć nie odnaleziono jeszcze głowicy z orłem wieńczącej drzewce, to stan zachowania samego sztandaru oceniono jako bardzo dobry.
Proporzec, który przetrwał niemal nieuszkodzony, był przyznawany corocznie pułkom 21 DPG za najlepsze wyniki w strzelaniu. Ostatni raz przed wojną otrzymał go właśnie 4. Pułk Strzelców Podhalańskich – w 1938 roku. Przechowywany razem ze sztandarem w samochodzie sztabowym, znajdował się pod osobistą opieką płatnika pułku.
Odnalezione szarfy, z napisami „ZIEMIA CIESZYŃSKA” oraz „4 P. Strzel. Podhal.”, stanowiły integralną część sztandaru od momentu jego wręczenia w 1924 roku. To one, razem z proporcem i płatem sztandaru, wskazują jednoznacznie na pochodzenie znaleziska.
Zgodnie z relacjami byłych żołnierzy pułku, sztandar miał zostać ukryty w nocy z 20 na 21 września 1939 roku przez grupę żołnierzy dowodzonych przez kpt. Władysława Kronholda – płatnika 4 PSP. Ostateczne miejsce ukrycia sztandaru, jak się okazuje, pokrywa się z tymi wspomnieniami. W latach 60. prowadzono już bezskuteczne poszukiwania, jednak dopiero teraz historia zatoczyła pełen krąg.
Odkrycia dokonali Maciej Podgórski, właściciel Muzeum 3 Dywizji Legionów w Zamościu, oraz Piotr Szymala. Znaleziska zostały przekazane do Muzeum Regionalnego w Tomaszowie Lubelskim, a następnie trafią do konserwacji w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
– W dniu Święta Flagi Rzeczypospolitej Polskiej nie mogliśmy spodziewać się piękniejszego i bardziej symbolicznego wydarzenia – podkreśla Muzeum 4 PSP w oficjalnym komunikacie. Odnalezienie sztandaru w przeddzień święta narodowego ma nie tylko wartość historyczną, ale i ogromne znaczenie emocjonalne, zwłaszcza dla społeczności Cieszyna, z którego pochodził pułk.
4. Pułk Strzelców Podhalańskich był jedną z najbardziej rozpoznawalnych jednostek 21 Dywizji Piechoty Górskiej. W kampanii wrześniowej walczył w składzie Armii „Kraków”, a później „Lublin”, tocząc ciężkie walki odwrotowe aż do rejonu Tomaszowa Lubelskiego. Tam, w dramatycznych okolicznościach, przepadł ich sztandar – aż do dziś.
Warto zaznaczyć, że to już drugi przypadek gdy pasjonaci w 2025 roku odnaleźli zaginiony sztandar Wojska Polskiego ukryty przez żołnierzy w czasie wojny obronnej z 1939 roku. W marcu br. poszukiwacze z Sochaczewskiej Grupy Odkrywców Historii natrafili na metalową kankę, w której, jak się okazało, przechowywany był sztandar wojskowy 68. pułku piechoty.
>>> Zobacz więcej: Poszukiwacze odnaleźli sztandar 68. pułku piechoty <<<