3 lipca 1863 roku dobiegła końca bitwa pod Gettysburgiem – najkrwawsza i jedna z najważniejszych bitew amerykańskiej wojny secesyjnej. Trzydniowe zmagania w okolicach niewielkiego miasta w stanie Pensylwania przyniosły przełom, który odmienił losy konfliktu między Unią a Konfederacją.
W dniach 1–3 lipca 1863 roku naprzeciw siebie stanęły dwie potężne armie: Armia Północnej Wirginii dowodzona przez generała Roberta E. Lee oraz Armia Potomaku pod wodzą generała George’a G. Meade’a. Na polach Gettysburga walczyło łącznie około 170 tysięcy żołnierzy, co czyni tę bitwę największym starciem zbrojnym w historii Ameryki Północnej.
Bitwa była brutalna i krwawa – około 51 tysięcy ludzi (czyli niemal 29% wszystkich uczestników) zostało zabitych, rannych, wziętych do niewoli lub uznanych za zaginionych. Straty te przekroczyły łącznie liczbę ofiar wojny o niepodległość, wojny roku 1812 i wojny z Meksykiem razem wziętych.
Kluczowym momentem bitwy był 3 lipca, gdy generał Lee, przekonany o słabości przeciwnika, zarządził frontalny atak na centrum pozycji Unii. Ten desperacki manewr, znany jako szarża Picketta, zakończył się katastrofą – Konfederaci zostali rozgromieni, ponosząc ogromne straty. Chociaż armia Lee zdołała się wycofać w porządku, nigdy więcej nie była w stanie przeprowadzić ofensywy na terytorium Unii.
Choć Gettysburg nie zakończył wojny secesyjnej, bitwa ta stała się punktem zwrotnym w całym konflikcie. Wraz z kapitulacją Vicksburga nad Missisipi dzień później, 4 lipca, Unia uzyskała strategiczną przewagę. Od tej pory Konfederacja była coraz bardziej spychana do defensywy – i choć walczyła jeszcze niemal dwa lata, jej klęska była coraz bardziej przesądzona.
Bitwa pod Gettysburgiem na zawsze wpisała się w narodową pamięć Stanów Zjednoczonych. Kilka miesięcy później, w listopadzie 1863 roku, prezydent Abraham Lincoln wygłosił tam swoje słynne przemówienie – Gettysburg Address, które przeszło do historii jako jedno z najważniejszych wystąpień w dziejach demokracji.
Gettysburg stał się symbolem ofiary, jedności i walki o wolność. Do dziś miejsce to przyciąga rzesze odwiedzających, przypominając o cenie, jaką Amerykanie zapłacili za jedność i zniesienie niewolnictwa.