16 maja 1991 roku rozpoczęła działalność Straż Graniczna, nowa formacja powołana na miejsce rozwiązanych Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP). Był to krok na drodze do budowy nowoczesnego systemu bezpieczeństwa w odradzającej się demokratycznej Polsce.
Straż Graniczna została utworzona na mocy ustawy z 12 października 1990 roku. Uchwalenie tego aktu prawnego było odpowiedzią na potrzebę dostosowania systemu ochrony granic do nowych realiów politycznych i społecznych, jakie nastały po upadku komunizmu. Likwidacja Wojsk Ochrony Pogranicza, wywodzących się z czasów PRL, i zastąpienie ich Strażą Graniczną symbolizowało także zerwanie z militarnym charakterem ochrony granic na rzecz bardziej cywilnych, europejskich standardów.
Straż Graniczna od początku swojego istnienia była jednolitą, umundurowaną i uzbrojoną formacją, wykonującą zadania związane z ochroną granicy państwowej oraz kontrolą ruchu granicznego. SG pełni funkcję organu ścigania, a jej kompetencje obejmują także zwalczanie przestępczości granicznej, w tym przemytu, handlu ludźmi czy nielegalnej migracji.
Na czele formacji stoi Komendant Główny Straży Granicznej, który pełni funkcję centralnego organu administracji rządowej w sprawach ochrony granicy. Nad działalnością SG nadzór sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, zapewniając zgodność działań formacji z polityką bezpieczeństwa państwa.
Wprowadzenie Straży Granicznej było ważnym elementem budowy nowoczesnych służb porządkowych i bezpieczeństwa w Polsce. Z czasem SG rozwinęła się w profesjonalną i dobrze wyszkoloną formację, aktywnie współpracującą z zagranicznymi służbami granicznymi, zwłaszcza w kontekście przystąpienia Polski do strefy Schengen w 2007 roku.
Dziś Straż Graniczna nie tylko chroni granice Polski, ale i granice całej Unii Europejskiej, pozostając kluczowym filarem bezpieczeństwa w dobie rosnących zagrożeń transgranicznych.
Zdjęcie główne: Pojazd Straży Granicznej przed zaporą powstałą na granicy polsko-białoruskiej, źródło: Straż Graniczna (ww.strazgraniczna.pl)