Realia konfliktów zbrojnych skłaniają do refleksji i stawiania uzasadnionych pytań o kondycję ludzką. Każda wojna niesie ze sobą dramat cierpienia i śmierci, zarówno przygotowywanych do walki żołnierzy, jak również ludności cywilnej. Z drugiej strony, czy tego chcemy, czy nie – wojny i konflikty zbrojne na stałe wpisały się w rzeczywistość społeczną. Trudno zliczyć dorobek historyków i publicystów na temat konfliktów zbrojnych. Cieszy, że nadal pojawiają się pozycje, które w odmienny sposób pozwalają spojrzeć na realia wojen i losy ich uczestników. O tym, że obok ludzi istotną rolę w konfliktach odebrały zwierzęta przekonują T. Kowalik i P. Słowiński, autorzy książki pt. „Zwierzęta na wojnie”.
Choć na rynku wydawniczym nie brakuje książek traktujących o udziale „braci mniejszych” w konfliktach zbrojnych, to pod wieloma względami recenzowana pozycja jest unikalna. Jest bowiem próbą uporządkowania wiedzy i szerszego spojrzenia na ten temat. O ile inni autorzy zazwyczaj koncentrują się na jednym z gatunków, to T. Kowalik i P. Słowiński przedstawiają losy wielu z nich.
„Zwierzęta wniosły znaczący wkład w konflikty zbrojne. Wykrywały miny, ratowały ludzkie życie, przenosimy meldunki, ostrzegały przed gazowymi atakami wroga. Osłaniały ludzi własnym ciałem, dodawały otuchy i pomagały przetrwać swoim opiekunom, chociaż same przeżywały koszmar. Bały się przecież tak samo jak ludzie, a może jeszcze bardziej, bo nie rozumiały o co w tym wszystkim chodzi. Cierpiały na równi z ludźmi i ginęły jak żołnierze, wykonując rozkazy przełożonych”.
T. Kowalik, P. Słowiński, „Zwierzęta na wojnie”, Wyd. Fronda, Warszawa 2023.
Obok zwierząt intuicyjnie kojarzonych z realiami wojen, autorzy przedstawiają również historie tych mniej oczywistych. Dowiemy się bowiem, jaką rolę w konfliktach zbrojnych odebrały nietoperze czy owady. Opisy udziału zwierząt w konfliktach, od starożytności, po czasy nam bliższe uzupełniają opisy tresury i taktyki ich użycia w działaniach bojowych. Poznamy losy 13 najsłynniejszych psów-żołnierzy w historii oraz koni, które na szlaku bojowym towarzyszyły m.in. Aleksandrowi Wielkiemu, Napoleonowi i Janowi III Sobieskiemu.
Należy zgodzić się z autorami książki i uznać, że zwierzęta odebrały istotną rolę w historii wojskowości. Odpowiednio wytresowane do zadań bojowych, często miały decydujący wpływ na losy wielu bitew. Niejednokrotnie zwierzęta jako towarzysze w niedoli podnosiły żołnierzy na duchu i choć na chwilę pozwalały zapomnieć o dramacie wojny. W tym kontekście szczególnie interesujący jest rozdział poświęcony losom niedźwiedzia Wojtka, który przeszedł wojskowy szlak z żołnierzami 2 Korpusu Polskiego. Przekonamy się również, że zwierzęta są nieodzownym elementem tradycji i tożsamości wielu współczesnych jednostek wojskowych na całym świecie. Treść uzupełniają liczne ilustracje oraz wykaz źródeł, na których bazowali autorzy przy opracowaniu treści.
Z pewnością książka przypadnie do gustu wszystkim, których interesują dzieje konfliktów zbrojnych, a co istotne, pozwoli spojrzeć na nie z nieco innej perspektywy. Jest to obowiązkowa pozycja dla tych, którzy chcą poznać losy zwierząt, które od najdawniejszych lat towarzyszyły ludziom na wojennym szlaku.
Autorzy: Przemysław Słowiński, Teresa Kowalik
Tytuł: Zwierzęta na wojnie
Wydawnictwo: Fronda
Oprawa: miękka
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 416
Format: 160 x 225
EAN: 9788380799011
Książkę można nabyć tutaj.