Wiele państw podejmuje działania na rzecz międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa realizowane w ramach operacji militarnych poza granicami kraju. Obecnie mają one przede wszystkim charakter działań antyterrorystycznych, co przekłada się na prowadzenie działań prewencyjnych, obronę przed atakami terrorystycznymi, udział w czynnym zwalczaniu terroryzmu, oraz uczestnictwo w likwidacji skutków zamachów terrorystycznych. Należy mieć na uwadze, że operacje antyterrorystyczne z wykorzystaniem instrumentu militarnego mogą być prowadzone również w wymiarze wewnętrznym.

Do podstawowych aspektów operacji o charakterze zwalczania terroryzmu zalicza się przedsięwzięcia takie jak antyterroryzm, zarządzanie kryzysowe po ataku terrorystycznym, kontrterroryzm oraz współpracę wojskową. Zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 roku stały się początkiem wojny asymetrycznej, będącej kolejnym etapem ewolucji współczesnego wymiaru sztuki wojennej. Terroryzm, niegdyś problem lokalny i związany z walką kontaktową i ze scentralizowanym kierowaniem, niespodziewanie zadał międzykontynentalny cios na strategiczną skalę. Tego dnia zadano USA bardzo bolesny cios pomimo tego, że państwo to posiada broń jądrową i jest największą potęgą militarną świata.

Wówczas został przetestowany zupełnie nowy rodzaj wojny asymetrycznej, opanowany przez siły międzynarodowego terroryzmu. Wojna ta, niezwiązana z rewolucją w sprawach wojskowych stanowi odpowiedź międzynarodowego terroryzmu na postępującą rewolucję w sztuce wojennej i strategii, realizowaną w formie wojny bezkontaktowej. Jest swoistym protestem przeciwko rozwijającemu się globalizmowi i rosnącym dysproporcjom na wielu płaszczyznach.

To wojna, w której po raz pierwszy zastosowano nowe niemilitarne formy przemocy, wojna która wstrząsnęła światem i doprowadziła społeczność międzynarodową do szoku poprzez oddziaływanie wielu czynników: psychologicznych, środowiskowych, gospodarczych, finansowych i innych. Zwieńczeniem dążeń terrorystów o motywacji fundamentalistycznej stał się niejednoznaczny twór w postaci państwa islamskiego. Samozwańczy kalifat stał się również kością niezgody wśród muzułmanów, co implikuje mozaikę interesów w konflikcie syryjskim.


Tabela 1. Zestawienie zasadniczych cech wojen regularnych i nieregularnych/asymetrycznych / Źródło: Opracowanie własne na podstawie: J. Karpowicz, E. Dubois, Siła militarna we współczesnym środowisku bezpieczeństwa, Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie, Warszawa 2014, s. 9-14:

Rodzaje wojen: Klasyczne Nieregularne/asymetryczne
Cele: – Interesy narodowe państw;
– Obrona integralności i niezawisłości politycznej;
– Zagarnięcie pożądanych zasobów;
– Dążenia narodowowyzoleńcze;
– Dążenia ideologiczne i religijne;
– Uzyskiwanie wpływu na społeczeństwo i władze polityczne;
Struktura konfliktu: – Sformalizowana i usankcjonowana prawnie;
– Zachowanie minimum zasad humanitaryzmu;
– Chaotyczna i niesformalizowana;
– Brak poszanowania jakichkolwiek zasad prawa wojennego i humanitarnego;
Podmioty zaangażowane w konflikt: – Regularne siły zbrojne poszczególnych państw lub koalicji państw; – Podmioty pozapaństwowe w tym terrorystyczne i przestępcze;
– Całe społeczeństwa i inne grupy społeczne;
– Organizacje przestępcze i terrorystyczne;
Sposób prowadzenia walki:  – Działania regularne w bezpośredniej konfrontacji;
– Przestrzeganie kanonów sztuki wojennej;
– Uwzględnianie ograniczeń wynikających z prawa międzynarodowego;
– Działania nieregularne;
– Działania asymetryczne;
– Skrytość i zaskoczenie;
– Stosowanie metod terrorystycznych i partyzanckich;
– Brak ograniczeń w doborze celów i wyrządzaniu zniszczeń;

Działania ukierunkowane na użycie siły militarnej przeciwko terroryzmowi mieszczą się w kategorii działań innych niż wojna ( ang. Militray Operations Other Than War – MOOTW). W ujęciu doktrynalnym podkreśla się, iż działanie tego typu obejmują działania poniżej progu wojny. Ma to sens, gdyż wymiar operacji terrorystycznych nie mieści się w klasycznej kategorii wojen.

Operacje tego typu wiążą się z użyciem możliwości militarnych do prowadzenia działań wojskowych poniżej progu wojny. Takie akcje wojskowe mogą być stosowane w uzupełnieniu każdej kombinacji innych instrumentów siły stosowanych przed, w czasie i po wojnie. Definiowanie tego typu operacji jest związane z rozpadem układu świata dwubiegunowego oraz zwróceniem uwagi świata na wojny i konflikty odbiegające od tego, co burzy pojęcie „normalnej wojny”.

Amerykanie prowadzący operację antyterrorystyczną w Afganistanie (prowincja Ghazni) | Źródło: US Army, fot. Pfc. Pedro Amador (domena publiczna)

Zgodnie z Joint Doctrine for Military Operation Other Than War operacje inne niż wojenne obejmują użycie możliwości sił zbrojnych w szerokim zakresie operacji prowadzonych na mniejszą skalę niż wojna. Zgodnie z doktryną przyjętą przez NATO, operacje tego typu obejmują między innymi:
– kontrolę proliferacji broni masowego rażenia i zbrojeń konwencjonalnych;
– zwalczanie zagrożeń o charakterze terrorystycznym;
– zwalczanie międzynarodowego handlu narkotykami;
– zapewnienie bezpieczeństwa i swobody transportu;
– wymuszanie egzekwowania sankcji nałożonych przez organizacje międzynarodowe;
– akcie o charakterze humanitarnym;
– wspieranie władz cywilnych;
– ewakuowanie ludności cywilnej;
– operacje o charakterze pokojowym;
– ochrona żeglugi morskiej i szlaków morskich;
– obecność sił zbrojnych w rejonie operacji;
– działania o charakterze wymuszającym;
– wspieranie bądź zwalczanie ruchów narodowowyzwoleńczych i separatystycznych;
– odzyskiwanie ciał, szczątków poległych żołnierzy lub cywili;
– uderzenia i rajdy.

Jak zauważa J. Szubrycht operacje inne niż wojna obejmują swym zakresem szeroki zakres działań o charakterze militarnym i niemilitarnym. Są to bowiem wszelkie działania militarne mieszczące się w kategorii działań minimalizujących zagrożenia asymetryczne, w tym działania ukierunkowane na zwalczanie terroryzmu.

Systematyka działań minimalizujących zagrożenia asymetryczne / Źródło: T. Szubrycht, Analiza podobieństw operacji militarnych innych niż wojna oraz działań pozwalających zminimalizować zagrożenia asymetryczne, „Zeszyty naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, rok XLVII NR 1 (164), Gdynia 2006, s. 151.

Podsumowując dotychczasowe rozważania należy zauważyć, iż zwalczanie terroryzmu w ramach działań militarnych obejmuje swym zakresem i specyfiką pojęcie wojny hybrydowej.  Posługując się definicją amerykańskiego Departamentu Obrony wojnę hybrydową można określić jako preferowanie niebezpośrednich i asymetrycznych metod, które mogą łączyć w sobie cały zestaw możliwości wojskowych jak i innego typu, a mających na celu doprowadzenie do erozji siły przeciwnika, jego wpływów i woli.

Jak dotąd wiodącym orężem państw narodowych i ich regularnych sił zbrojnych w walce z globalnym terroryzmem są operacje antyterrorystyczne. Obejmują one głównie fizyczne zwalczanie ugrupowań stosujących metody terrorystycznych, co wymaga nieco innych metod i środków aniżeli ma to miejsce w klasycznych konfliktach międzypaństwowych.


AUTOR: Paweł Kmiecik

PRZYPISY:
– Drzewiecki A., Strategia udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w operacjach międzynarodowych. Aspekty polityczne i wojskowe, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, nr 180 2010/2011, Warszawa 2011.
– Joint Doctrine for Military Operations Other Than War. Joint Pub 3-07, Waszyngton 1995.
Join Tactics, Techniques and Procedure JTTP, Joint Pub 3-07, Waszyngton 1995.
– Marcinkowski Cz., Wojsko Polskie w operacjach międzynarodowych na rzecz pokoju, Warszawa 2005.
– Szubrycht T., Analiza podobieństw operacji militarnych innych niż wojna oraz działań pozwalających zminimalizować zagrożenia asymetryczne,  „Zeszyty naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, rok XLVII NR 1 (164), Gdynia 2006

One thought on “Wojskowe operacje antyterrorystyczne

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W górę